Zielone ludziki

-- A jaka jest prawda?
-- Że nic nie znika bez śladu.

Ach, cóż to był za sezon...

Podtrzymuję oczywiście swoje zdanie z poprzedniej X-notki: The X-Files nigdy nie przeskoczył rekina i aż do ostatniego, dziewiątego sezonu włącznie odcinki utrzymały wysoki poziom -- nawet jeśli z czasem doszło do małego przetasowania w szeregach bohaterów, a serial skręcił bardziej w kierunku fantastyki. Nie ulega jednak wątpliwości, że z poziomem najwyższym mieliśmy do czynienia w drugiej i trzeciej serii. Właśnie na przełomie lat '94 i '95 Z Archiwum X nabrało wiatru w skrzydła i wzbiło się bardzo wysoko na telewizyjnym niebie. Wszystkie epizody drugiego sezonu, począwszy od Little Green Men, a skończywszy na Anasazi, ogląda się z niekłamaną przyjemnością. Niesamowitokryminalne przygody duetu Fox Mulder & Dana Scully po prostu "dają radę". ...

W drugim sezonie rozkręciła się mitologia serialu. Mitologiczne odcinki pozwalają zresztą w naturalny sposób podzielić drugą serią na trzy etapy. Pierwszy z nich, liczący osiem odcinków, zakończyły dramatyczne Duane Barry, Ascension i One Breath związane z uprowadzeniem agentki Scully. I chociaż partnerka Muldera szybko została uratowana i odnaleziona, jej porwanie miało krytyczne następstwa przez kilka następnych sezonów. Dziewięcioodcinkowy etap następny został zamknięty przez dyptyk Colony i End Game, w którym zapoczątkowano motyw kolonizacyjnej konspiracji, a na scenę na dobre wkroczyły obce hybrydy. Wreszcie mamy etap trzeci, składający się z siedmiu wybornych odcinków niemitologicznych i zakończony mitologicznym Anasazi, który stanowił zarazem wstęp do trzeciego sezonu.

Zaprzeczać wszystkiemu.

Otwierający nową serię Little Green Men jest jej (względnie!) najsłabszym odcinkiem. Chociaż z fleszbeka dowiadujemy się, jak dokładnie wyglądało uprowadzenie Samanthy, młodszej siostry Foksa, i chociaż Mulder po raz pierwszy widzi na własne oczy szaraka, pierwszy epizod drugiego sezonu bezsprzeczenie przegrywa z trzema następnymi. Nic dziwnego -- w końcu w The Host pojawia się najpopularniejszy z serialowych potworów, Flukeman (człowiek-tasiemiec); Blood to pełen napięcia odcinek poruszający tematykę przekazów podprogowych i rządowych eksperymentów na nieświadomych cywilach; a w Sleepless zadebiutował Alex Krycek, drugi główny badguy serialu. Tamże pada również jedno ze słynnych serialowych zdań.[/ALIGN]

Każdy problem ma swoje rozwiązanie.

W środkowej części sezonu zabrakło niestety odcinków wybitnych, ale za to o prawie każdym z epizodów da się powiedzieć coś dobrego. No, z wyjątkiem Firewalker, który próbuje powtórzyć sukces znakomitego Ice z poprzedniego sezonu i uderza w te same nuty (agenci wraz z małą grupką cywili walczą na odludziu o przetrwanie), ale brak mu oryginalności i dlatego ponosi porażkę. Świeże akcenty odnajdziemy natomiast w 3, Red Museum i Irresistible. 3 to jak na standardy serialu odcinek mocno rozerotyzowany, w którym tropiący wampiry Mulder idzie do łózka z przygodnie poznaną i zamieszaną w wampirze morderstwa dziewczyną. Red Museum jest jedynym w swoim rodzaju (spoiler! żeby czytać dalej, zaznacz kursorem tekst) epizodem, który zaczyna się "zwyczajnie", lecz który nagle skręca ostro w kierunku mitologii serialu. Podobną niespodzianką kompozycyjną nie zostaniemy zaskoczeni już nigdy potem. Z kolei w Irresistible nasi agenci prowadzą śledztwo w sprawie, z którą nie związane są jakiekolwiek paranormalne zjawiska. Mulder zresztą usprawiedliwi się z tego przed widzem w końcówce.

Mówi się, że strach przed nieznanym jest irracjonalną reakcją na wymysły wyobraźni. Jednak nasza obawa przed codziennością, przed czającym się bandytą, przed dźwiękiem kroków na schodach, strach przed gwałtowną śmiercią i prymitywny impuls przetrwania są równie przerażające co każda sprawa z Archiwum X; są równie prawdziwe co świadomość, że TO mogło się przydarzyć także tobie.

Pod względem fabularnym bardzo dobrym odcinkiem jest Die Hand Die Verletzt, którego otwarcie wyróżnia się jako jedno z najbardziej przewrotnych w historii serialu. Związany z voodoo Fresh Bones posiada z kolei wyjątkowo perfidne zakończenie. Excelsis Dei zapada w pamięć prostym, ale ciekawym pomysłem (duchy pensjonariuszy straszące, gwałcące i zabijające w domu spokojnej starości). Natomiast w (stosunkowo słabym) Aubrey w roli drugoplanowej wystąpił Terry O'Quinn, znany obecnie ogółowi jako John Locke z Zagubionych.

I tak oto dotarliśmy do znamienitego zakończenia drugiego sezonu, na który składa się siedem świetnych odcinków "zwyczajnych" i jeden mitologiczny. O Fearful Symmetry, Dod Kalm, Humbug, The Calusari, F. Emasculata. Soft Light, Our Town i Anasazi nie ma sensu się rozpisywać -- to trzeba obejrzeć samemu. Bo i czego tu nie uświadczymy: są i niewidzialne słonie, i kompletnie zardzewiały statek gdzieś na Morzu Norweskim, i wszystkożerny człowiek-puzzle, i rumuńscy egzorcyści, i pulsujące wrzody, i przenośna czarna dziura, i miasteczko kanibalów, i masowy grób Obcych na pustyni w Nowym Meksyku. Warto tylko podkreślić, że przezabawny Humbug był pierwszym eksfajlowym odcinkiem "z jajem". Później pojawi się ich jeszcze kilka i żaden nie rozczaruje, ale już nigdy więcej nie zobaczymy, jak pewien ambitny karzeł i Mulder oceniają się nawzajem po wyglądzie -- i rację ma tylko karzeł.

Wydawać by się mogło, że po tak dobrym sezonie, The X-Files w trzeciej serii zacznie się wypalać. Nic bardziej mylnego...

-- Czy znalazłeś to, czego szukałeś?
-- Nie. Nie. Ale... znalazłem coś, co myślałem, że straciłem. Wiarę, że trzeba szukać dalej.