Dominikańska darmocha
książki ::: 2024-05-08 ::: 830 słów ::: #847
Czwartkowy wieczór. Nastrajasz radioodbiornik na ulubioną audycję1 toruńskiej rozgłośni. Wtem ktoś puka do drzwi. Przyciskasz oko do „judasza”, ale na klatce schodowej ciemno, że oko wykol, bo cieć zapomniał zmienić przepaloną żarówkę.
– Kto tam? – pytasz niepewnie.
– Dominikanin. Przyniosłem prezent na pięćdziesiątkę – odpowiada spiżowy głos.
Na pięćdziesiątkę? Czyją, jaką? Otworzyć, nie otworzyć? A jeśli dadzą w papę i zrabują telewizor? Jednak ochota na darmoszkę przeważa.
Opłacało się zaufać OP-owi! Po chwili siedzisz w głębokim fotelu i delektujesz się lekturą antologii najlepszych tekstów miesięcznika W drodze, którą potężny dominkanin przekopiował Ci na czytnik z pendrajwa z krzyżykiem. 55 tekstów na 568 stronach – będzie co czytać.
Niewielu pamięta, jak ciekawy był 1973 rok. Zakończyła się wojna w Wietnamie, a Stanami Zjednoczonymi wstrząsnęła afera Watergate. Zmarli Pablo Picasso, J.R.R. Tolkien, a na Wembley Polacy zremisowali z Anglikami, co zapewniło im awans do finału Mistrzostw Świata. Do kin weszło Wesele Andrzeja Wajdy, a na prywatkach królowały Małgośka Maryli Rodowicz i Goodbye, My Love, Goodbye Demisa Roussosa. Na Zachodzie ukazało się pierwsze tłumaczenie Archipelagu GUŁag Sołżenicyna, a w Bielsku-Białej uruchomiono linię produkcyjną popularnego malucha, czyli Fiata 126p. Od dziesięciu lat papieżem był późniejszy święty, Paweł VI, finalizujący reformy Soboru Watykańskiego II i autor encykliki Humanae vitae.
W takich to okolicznościach dominikanie obchodzili 750-lecie swojej obecności w Polsce i m.in. z tej okazji ukazał się pierwszy numer miesięcznika W drodze, w którego zespole redakcyjnym znaleźli się dominikanie Marcin Babraj, Jan Andrzej Kłoczowski, Konrad Hejmo i niedługo potem Jacek Salij. Złośliwi mówili wtedy: „Pierwszy numer w drodze, drugi w rowie, a trzeci się nie ukaże”. Nie wiem, co powiedzieliby dziś; zastanawiam się też, jak daleko sięgała wyobraźnia założycieli miesięcznika i czy zdawali sobie sprawę, że rozpoczynają coś, co przetrwa pół wieku.
ze wstępniaka Romana Bieleckiego
Lektura artykułów zgromadzonych przez dominikańskich skrybów stanowi małą ucztę dla ducha, i to ucztę nie do końca spodziewaną. Antologie czasopismowe bywają bowiem słabe, za dowód czego posłużyć może na przykład seria minibooków od Znaku. Tymczasem mniej więcej dwie trzecie tekstów „wdrogowych” uznałem za wartościowe, a wśród pozostałej tercji nie znalazłem żadnego ewidentnie słabego, który należałoby skwitować jako teologiczne mambodżambo.
Pięćdziesięciolecie to w końcu ponad pół tysiąca numerów – redaktorzy mieli w czym przebierać. Zadbali ponadto o tematyczną równowagę włączając w antologię rozważania o wierze, portrety biograficzne, przemyślenia bioetyczne, artykuły o rodzinie i społeczeństwie, opowieści o kapłańskiej posłudze oraz eseje związane z Kościołem i, szerzej, chrześcijaństwem.
W drodze 500 zdecydowanie polecam i bogobojnym, i ateuszom (obie grupy, jak wiadomo, różnią się od siebie tylko odwrotnym biegunem głupoty – to z Reymonta). Zwracam szczególną uwagę na następujące artykuły (te najlepsze zażółciłem):
- Mistyka ziemniaka (2017) Stanisława Zasady – reportaż o franciszkaninie Januszu Jędryszku „zatrudnionym” jako pustelnik na Świętej Górze Polanowskiej koło Darłowa.
- Sen o Januszu Korczaku (1978) Anny Kamieńskiej – krótkie, jakże wzruszające.
- Święty wśród wielkich liczb (1982) Andrzeja Kijowskiego – o ojcu Maksymilianie Kolbe, który zgłosił się na ochotnika na głodową śmierć w Oświęcimiu, żeby uratować Franciszka Gajowniczka.
- Izabela tęskni za rajem (2012) – Piotr Świątkowski rozmawia z Wojciechem Prusem OP o „Lalce” Prusa, „Lalce” Prusa, która zawsze dużego ma u nas plusa (to z Traperów Znad Wisły).
- Osoba i płeć (1978) Józefa Tischnera – o płci z punktu widzenia nauki kościoła katolickiego; filozoficznie, ale bez dydaktyzmu.
- Dwa dni Ewy Edwards (2008) Emilii Januszek – zapiski matki, która zdecydowała się na urodzenie ciężko upośledzonego dziecka. Córka zgodnie z prognozami zmarła parę dni po porodzie. Jest to tekst tyleż niezgrabny stylistycznie, co szczery, i sądzę, że powinien przeczytać go każdy, kto chciałby poznać punkt widzenia „antyaborcyjnych oszołomów” decydujących się na donoszenie poważnie uszkodzonej ciąży.
- Paradise (2010) Rafała Cekiery – o śmierci babci.
- Życie zakonne (1988) – z Józefem Marią Bocheńskim OP rozmawia Jan Andrzej Kłoczkowski OP.
- Życie bezużyteczne (2016) – jeszcze jeden i jeszcze lepszy wywiad o życiu zakonnym, tym razem z Dominiką Sokołowską OP, przeoryszą klasztoru sióstr dominikanek klauzurowych w Świętej Annie.
- Jak być kaznodziejami w świecie, w którym wszystko jest na sprzedaż (1993) Timothy’ego Radcliffe’a OP – przemówienie generała zakonu dominikanów rozprawiającego o czterech wyzwaniach, jakie współczesność stawia przed kapłanami.
- Nie ma takiego pokolenia (2006) Marcina Cieleckiego – o złym stanie polskiej teologii pozostającej pod niekorzystnym (sic!) wpływem Jana Pawła II.
- Święty Tomasz się gotuje (2018) – wywiad Macieja Müllera z historykiem Kościoła Tomaszem Gałuszką OP, który opowiada, co działo się po śmierci z ciałem Tomasza z Akwinu. Grubo.
- Dla dobra Kościoła (2020) Włodzimierza Bogaczyka – o aferze Paetza.
- Bóg zbawia osoby, nie narody (2018) – Tomasz Maćkowiak rozmawia z ks. Grzegorzem Strzelczykiem o teologii narodu (tzn. o pojęciu narodu w teologii).
- Próba dziennika (1996) – marokańskie zapiski ojca Michała Zioło.
- Możecie mieć (2016) – „złoty, ale skromny”, czyli biskup Grzegorz Ryś rozmawia o pieniądzach.