Ridleya Scotta koniec nie będzie naszym początkiem

Nie dałem się porwać promocyjnemu hype'owi. Byłem dużo bardziej nakręcony idąc zimą na Szpiega; będę dużo bardziej nakręcony idąc latem na nowego Batmana. Od Ridley Scotta oczekiwałem po prostu wciągającego i solidnego kawałka fantastyki naukowej. Nie za duże to wymagania wobec reżysera, który przedefiniował kino science-fiction Obcym i Łowcą androidów. Myślałem, że w najgorszym razie w Prometeuszu zawiedzie jakiś jeden, konkretny element. Niestety, było jeszcze gorzej: przez dużą część seansu mentalnie ziewałem.

Tytułowy "Prometeusz" to statek kosmiczny, który po kilkuletniej podróży dociera do przypominającego Ziemię księżyca odległej planety. Cel wyprawy wskazały znaleziska archeologiczne z różnych miejsc naszego globu, sugerujące, że rasę ludzką stworzyła pozaziemska cywilizacja. Ekspedycję do gwiazd finansuje Weyland Industries, więc choć naukowcom lecącym na pokładzie "Prometeusza" przewodzą archeologowie Elizabeth Shaw (Noomi Rapace) i Charlie Holloway (Logan Marshall-Green), całe przedsięwzięcie nadzorują przedstawiciele korporacji: zimnosucza Meredith Wickers (Charlize Theron) i zimnokrwisty android David (Michael Fassbender). Po dotarciu do celu statek ląduje nieopodal wielkiej kamiennej budowli. Rozpoczyna się eksploracja, a wraz z nią rozpoczynają się kłopoty.

Przez pierwszą połowę filmu niewiele się w nim dzieje. Nie byłem bynajmniej spragniony nieustającego łubudu z udziałem ciężkiej broni i miotaczy ognia. Rozumiem doskonale potrzebę powolnego budowania napięcia i doceniam, że twórcy chcieli wywołać u widza "sense of wonder" poświęcając pierwszych kilkadziesiąt stron scenariusza na zgłębianie tajemnicy obcego gmachu. Rzecz w tym, że narrację zaburza organizacyjny chaos, jaki wydaje się panować wśród załogantów "Prometeusza". Nie dość, że brakuje im procedur, co skutkuje szeregiem dziwnych decyzji, nie dość, że nie wiadomo, kto tam właściwie dowodzi, to na dodatek pojawiają się też wyraźne nielogiczności (na przykład Milburn i Fifield, którzy, posiadając przecież dostęp do dokładnej mapy tuneli, ni stąd ni zowąd się gubią). Krótko mówiąc, panuje rozgardiasz i aż trudno uwierzyć, że Ridley Scott nie potrafił lepiej ogarnąć filmowej materii.

Gdyby widza wrzucono szybko w wir akcji, na fabularne niedociągnięcia dałoby się bez trudu przymknąć oko. W Prometeuszu ograniczono jednak czas ekranowy kosmitom-potworom i oddano go do dyspozycji ludziom, by w gęstniejącej atmosferze zagrożenia rozegrać pewną intrygę. Ambitny plan spalił na panewce przez źle rozpisane postacie. Michael Fassbander wcielający się w knującego androida Davida stworzył najlepszą kreację filmu, ale co z tego, skoro jego knucie szybko zostaje ujawnione widzowi i czar niejednoznaczności pryska? Wielką zagadką była dla mnie natomiast Meredith Vickers, lecz tylko dlatego, że nie rozumiem, po co znalazła się ona w fabule. Charlize Theron miała początkowo zagrać Elizabeth Shaw, ale okoliczności produkcyjne sprawiły, że tamta rola przypadła w udziale Noomi Rapace. Podejrzewam, że nie chciano rezygnować z oskarowego nazwiska i dla Theron na siłę dopisano drugoplanową postać demonicznej Vickers.

Nuda i nieudana intryga to poważne zarzuty. Czy Prometeusz należy uznać za film do cna zły? Na szczęście nie, bo ratuje go druga połowa. Począwszy od mrożącej krew w żyłach sceny w kapsule medycznej — która może wręcz lekko straumatyzować wrażliwych widzów płci żenskiej — akcja nabiera rumieńców i pojawia się wreszcie długo wyczekiwane napięcie, którego kulminację stanowi "epickie" starcie w finale. Niestety, nie mogę stwierdzić, że w ostatecznym rozrachunku Prometeusz wypada nieźle. Widzę tu bowiem zbyt wiele zmarnowanego potencjału. Elizabeth, niby główna bohaterka, przez większą część filmu jest zbyt mało widoczna i zbyt mało wyraźna. Relacje między ludzkimi członkami ekspedycji i Davidem są psychologicznie niezgrabne (a z dwóch powodów, których nie chcę tu zdradzać, powinny być przecież motorem napędowym całego filmu). Wreszcie, metafizyczny trójkąt ludzie-Obcy-Bóg, do którego pojawiają się wyraźne aluzje, wypada bardzo blado.

Owszem, nie miałem wygórowanych oczekiwań względem Prometeusza. Nie zależało mi na tym filmie tak jak zależy mi niekiedy na innych produkcjach, lecz przecież z przyjemnością dałbym się przecież wgnieść w kinowy fotel. Nie bez żalu muszę więc teraz spuentować tak: Ridley Scott skończył się na Gladiatorze.

*****